Τι αρρώστια είναι αυτή στον τόπο μας;

  Στην κοινωνία μας, μία από τις πιο ανησυχητικές παθήσεις που φαίνεται να επηρεάζει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους είναι η υποκρισία. Η τάση για κατηγορητήρια εναντίον άλλων, ενώ οι ίδιοι οι κατήγοροι επιδεικνύουν τις ίδιες ακριβώς πράξεις που καταδικάζουν, συνιστά μία από τις πλέον διαδεδομένες μορφές αυτής της αρρώστιας.

 Πολύ συχνά, βλέπουμε περιπτώσεις όπου η καταπάτηση περιουσίας γειτόνων από κάποιους καταγγέλλεται με ένταση, ενώ οι ίδιοι οι καταγγέλλοντες, με τον καιρό, εμπλέκονται σε παρόμοιες ή ακόμα και χειρότερες πράξεις. Η υποκρισία αυτή δεν περιορίζεται μόνο σε θέματα περιουσίας αλλά εκτείνεται και σε άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής, όπως είναι η συνωμοσία εναντίον συναδέλφων, την οποία οι ίδιοι καταγγέλλουν ενώ την εφαρμόζουν στο έπακρο.

 Η συνωμοσία στους χώρους εργασίας είναι ένα φαινόμενο που εμφανίζεται με ανησυχητική συχνότητα και συχνά συνοδεύεται από μια έντονη αίσθηση αυτοδικαίωσης. Πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν τους εαυτούς τους ως θύματα μιας υποτιθέμενης συνωμοσίας, κατηγορώντας συναδέλφους για εχθρικές πράξεις ή άδικη μεταχείριση. Ωστόσο, η ειρωνεία είναι πως οι ίδιοι, στην προσπάθειά τους να «αμυνθούν», χρησιμοποιούν ακριβώς τις μεθόδους που καταγγέλλουν.

  Μια κλασική περίπτωση είναι όταν κάποιος ισχυρίζεται ότι πέφτει θύμα ίντριγκας, μόνο και μόνο για να σχεδιάσει ο ίδιος την ανατροπή των γύρω του, πολλές φορές με αθέμιτα μέσα. Παράνομες πράξεις, όπως η μυστική φωτογράφιση ή η καταγραφή συνομιλιών χωρίς τη συγκατάθεση των άλλων, χρησιμοποιούνται ως "αποδείξεις" για να αποκαλύψουν τις «συνωμοσίες» που υποτίθεται ότι υφαίνονται εναντίον τους. Η αντίληψη αυτή όμως, ότι το να επιτίθεσαι είναι μορφή άμυνας, φανερώνει μια μορφή ψυχολογικής προβολής.

  Η ψυχολογική προβολή είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου οι άνθρωποι αποδίδουν στους άλλους σκέψεις, συναισθήματα ή συμπεριφορές που οι ίδιοι έχουν αλλά δεν θέλουν να παραδεχτούν. Έτσι, βλέπουμε συχνά πως όσοι θεωρούν ότι καταδιώκονται ή πέφτουν θύματα, καταλήγουν να είναι αυτοί που καταδιώκουν και οργανώνουν ίντριγκες. Αυτό τους επιτρέπει να αποφεύγουν την προσωπική ευθύνη και να δικαιολογούν τις δικές τους ενέργειες, διατηρώντας παράλληλα την εικόνα του "θύματος".

 Για παράδειγμα, κάποιος που ισχυρίζεται ότι συνωμοτούν εναντίον του στον χώρο εργασίας, μπορεί να αρχίσει να παρακολουθεί τους συναδέλφους του, να διαδίδει φήμες για αυτούς ή ακόμα και να υποσκάπτει τη δουλειά τους για να αποδείξει πως εκείνοι είναι οι κακοί. Στην πραγματικότητα, το μόνο που κάνει είναι να προβάλλει τον δικό του φόβο ή τις ανασφάλειες του στους άλλους. Αυτός ο φαύλος κύκλος συνωμοσιών και αντεπιθέσεων, όμως, δημιουργεί ένα τοξικό περιβάλλον που βλάπτει όλους και καταστρέφει τη συλλογική προσπάθεια.

  Η κοινωνική αυτή αρρώστια αναδεικνύει μια επικίνδυνη αίσθηση δικαιοσύνης και ηθικής ανισότητας, όπου οι κατηγορίες και η κριτική χρησιμοποιούνται ως όπλα υπεράσπισης προσωπικών συμφερόντων. Η επιφανειακή ανάλυση των πράξεων αυτών αποδεικνύει την έλλειψη εσωτερικής συνέπειας και την αδυναμία κατανόησης της πραγματικής διάστασης των πράξεων μας και των επιπτώσεών τους στους γύρω μας.

  Η υποκρισία δεν είναι μόνο μία ηθική αδυναμία αλλά και ένα σημάδι του τρόπου με τον οποίο η κοινωνία μας έχει αποδεχτεί τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας ως μέσο αυτοπροστασίας και προσωπικής ωφέλειας. Για να ξεπεράσουμε αυτή την αρρώστια, είναι απαραίτητο να επιδιώξουμε την αυτογνωσία και την ειλικρίνεια, να αναγνωρίσουμε τα λάθη μας και να κατανοήσουμε ότι η ηθική δεν επιτρέπει διπλά πρότυπα.

  Η αλλαγή αυτή ξεκινά από την ατομική συνειδητοποίηση και την καλλιέργεια της αυτογνωσίας, καθώς μόνο με την αναγνώριση του ρόλου που παίζουν η υποκρισία και η ψυχολογική προβολή στην καθημερινή μας ζωή μπορούμε να προχωρήσουμε. Αντί να κατηγορούμε συνεχώς τους άλλους, πρέπει πρώτα να κοιτάξουμε τον εαυτό μας, να εξετάσουμε τις δικές μας πράξεις και προθέσεις. Αυτή η διαδικασία είναι η βάση για να οικοδομήσουμε σχέσεις ειλικρίνειας και σεβασμού με τους γύρω μας. Μόνο έτσι μπορούμε να χτίσουμε ένα κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας, όπου η αλήθεια και η δικαιοσύνη θα γίνουν τα θεμέλια της συνύπαρξής μας, χωρίς θέση για υποκρισία και συνωμοσίες.

Πηγή εικόνας: shutterstock.com