Αλάθητος;

2024-03-08
Αλάθητος; Ελευθερία ή αυταρχικότητα;
Αλάθητος; Ελευθερία ή αυταρχικότητα;

 Στον κόσμο της εκπαιδευτικής κοινότητας, υπάρχει μια ομάδα ανθρώπων που θα έπρεπε να είναι φύλακες της γνώσης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών. Αυτοί είναι οι καθηγητές. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις, αντί να αποτελούν καθοδηγητές στο μονοπάτι της μάθησης και της συνεχούς βελτίωσης, στέκονται εμπόδια στην πρόοδο των φοιτητών.

 Τα τελευταία χρόνια, έχει επικρατήσει μια ανησυχητική τάση στα εκπαιδευτικά ιδρύματα: οι καθηγητές που προστατεύονται από τον τίτλο και την εξουσία τους, ασκώντας έλεγχο και εκδηλώνοντας αυταρχική συμπεριφορά προς τους φοιτητές. Αυτοί οι "αλάθητοι" καθηγητές, οι οποίοι νομίζουν πως είναι δικαστές, εμφανίζουν μια σειρά από συμπεριφορές που προσβάλουν την ακαδημαϊκή ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, αγαθά που προστατεύονται από το Σύνταγμα, τη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Πανεπιστημιακό Κώδικα Δεοντολογίας. 

 Κατά πρώτον, αυτοί οι καθηγητές φαίνεται να έχουν ξεχάσει ότι οι εκπαιδευόμενοι είναι άνθρωποι, οι οποίοι αξίζουν σεβασμό. Αντί να ενθαρρύνουν τη συζήτηση και την ανταλλαγή ιδεών, περιορίζουν, έως και εκμηδενίζουν τις ερωτήσεις (αλίμονο να είμαστε σε εκπαιδευτικό ίδρυμα και να φοβόμαστε τις ερωτήσεις!) και επιβάλλουν τις πεποιθήσεις και τα θελήματα τους.

 Δεύτερον, οι "αλάθητοι" καθηγητές δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τον έλεγχο και την εξουσία τους, νομίζοντας πως θα φοβίσουν τους φοιτητές τους. Από τον έλεγχο των παρουσιάσεων και του κλίματος έως και την απαίτηση να συμμορφωθούν, οι φοιτητές, με τις προσωπικές τους πεποιθήσεις και υποδείξεις, αυτοί οι καθηγητές αποτελούν απειλή για την ελευθερία, την κριτική σκέψη και την ψυχική ισορροπία των εκπαιδευόμενών. 

 Το πιο σοβαρό όμως, είναι ότι η ανωτέρω συμπεριφορά πηγάζει από τις ανασφάλειες τους. Αντί, όμως, να τις αντιμετωπίσουν με ενδοσκόπηση και αυτοκριτική, επιλέγουν να τις εκφράσουν μέσω της εξουσίας και του ελέγχου επί των άλλων.

 Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ότι η αλήθεια δεν ανήκει σε κανέναν. Η εκπαίδευση είναι μια διαδικασία διαλόγου και ανταλλαγής απόψεων, όχι καταναγκασμού. Οι καθηγητές οφείλουν να αντιληφθούν ότι η αλήθεια εκπορεύεται από τον σεβασμό και την ελευθερία, όχι από την εξουσία και τον έλεγχο.

 Σε μια εποχή που η ελευθερία απειλείται, απαιτείται ένας νέος τρόπος σκέψης. Οι καθηγητές πρέπει να αναλογιστούν την ευθύνη τους και να εγκαταλείψουν την αυταρχικότητα. Μόνον έτσι μπορεί η ακαδημαϊκή κοινότητα να εξελιχθεί ως ένας χώρος διαλόγου, που ανατρέπει τις ανασφαλείς βάσεις, αναδεικνύει την πραγματική δύναμη της γνώσης και συμβάλει στην πρόοδο της Επιστήμης και της κοινωνίας.

Επιλέγω να κλείσω με ένα ποίημα του αείμνηστου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής, Κωνσταντίνου Παπαπέτρου.

"Υπερασπίζομαι τη θέση μου. Την προσέχω πολύ. Δεν αφήνω τους άλλους να την αγγίξουν. Τους κρατάω σε απόσταση. Έχω κύρος, όλοι σχεδόν με σέβονται. Πολλοί, παρά πολλοί, με θαυμάζουν. Ασκώ φοβερή γοητεία. Επιπλέον φροντίζω πολύ να φαίνομαι σεμνός. Δεν αφήνω κανένα να υποπτευθεί πως δε στέκω καλά στα πόδια μου."